Premier Noorwegen roept bij herdenking op tot verzet tegen haat

OSLO - Noorwegen heeft donderdag de aanslagen herdacht die rechts-extremist Anders Behring Breivik tien jaar geleden pleegde. Premier Erna Solberg riep tijdens een plechtigheid in de hoofdstad Oslo op om haat niet onbeantwoord te laten.

Solberg speechte bij de regeringskantoren waar Breivik op 22 juli 2011 een geïmproviseerde autobom liet afgaan. Daardoor vielen acht doden. De extremist vertrok vervolgens naar het eiland Utøya, waar hij begon te schieten op linkse jongeren die daar een zomerkamp hielden. Daardoor kwamen nog eens 69 mensen om het leven.

Breivik gaf zich naderhand over en kreeg een gevangenisstraf van 21 jaar opgelegd. Hij kan ook langer blijven vastzitten als wordt vastgesteld dat hij nog een gevaar is voor de samenleving.

Premier Solberg sprak met overlevenden en nabestaanden van slachtoffers. Ze benadrukte dat de afgelopen tien jaar veel is gedaan om herhaling van het drama te voorkomen, onder meer op het gebied van veiligheidsbeleid en extremismebestrijding.

Kroonprins Haakon en kroonprinses Mette-Marit legden in het regeringskwartier een krans om de slachtoffers te herdenken. Haakon gaf ook een toespraak op Utøya. Het zei dat het belangrijk is dat mensen durven te praten over wat er is gebeurd, ook als het ongemakkelijk voor ze is.

Koning Harald en koningin Sonja schoven aan bij een plechtigheid in de Dom van Oslo. In zijn toespraak wees de vorst erop dat mensen zich moeten realiseren dat Noorwegen als samenleving volstrekt niet voldoende heeft gedaan om "de last van 22 juli 2011 samen te dragen en duistere krachten tegen te gaan". Hij zei dat te betreuren.

Sommige overlevenden van het bloedbad op Utøya zeiden eerder al dat nog niet voldoende is afgerekend met de ideologie van Breivik. Vandalen schreven dinsdag de tekst "Breivik had gelijk" op het monument voor de zwarte Benjamin Hermansen, die in 2001 in Oslo werd gedood door neonazi's.

"Het dodelijke racisme en rechts-extremisme zijn gewoon nog onder ons", zei overlevende Astrid Eide Hoem, die het hoofd is geworden van de sociaaldemocratische jongerenbeweging die het kamp op Utøya had georganiseerd. "Ze worden uitgedragen op het internet, aan de eettafel en door mensen waar door veel andere mensen naar wordt geluisterd."