Rutte over nieuwe bestuursstijl: niet ineens alles veranderen

DEN HAAG - VVD-leider en demissionair premier Mark Rutte zei vorige maand "radicale ideeën" te hebben over de nieuwe bestuursstijl en macht en tegenmacht. Maar in een interview met Nieuwsuur over deze nieuw politieke cultuur zegt hij niet het roer om te willen gooien. "Ik ga niet opeens allerlei dingen anders doen. Ik ben heel trots op afgelopen 10 jaar", zei Rutte.

Wel komt hij met een paar voorstellen die moeten helpen de politieke problemen op te lossen. Als het kabinet een akkoord met maatschappelijke organisaties sluit, zoals het klimaatakkoord of het pensioenakkoord, moet het daarover eerst in debat met de Kamer over de hoofdlijnen. Het kabinet moet "vooraf mandaat van de Kamer" hebben, vindt Rutte. Ook wil hij dat mensen die niemand te pakken krijgen bij overheidsorganisaties bij een losse club kunnen aankloppen.

Daarnaast moeten uitvoerders van de overheid, zoals de Belastingdienst, het UWV en DUO, meer maatwerk kunnen leveren. Dat betekent dat er meer ruimte is om specifieke gevallen individueel te behandelen, zodat burgers niet in de knel raken omdat hun situatie net anders is. De roep om maatwerk klinkt al lange tijd in politiek Den Haag, en was een van de aanbevelingen van de commissie-Bosman, die zich boog over problemen bij uitvoeringsorganisaties.

Ook gaf Rutte toe dat hij zelf dingen anders moet doen in de toekomst. Bij schandalen die aan het licht kwamen, zoals de informatie over burgerslachtoffers bij het bombardement op Hawija, memo's over de dividendbelasting en de bonnetjesaffaire, zei Rutte vaak dat hij zich bepaalde zaken niet kon herinneren. Datzelfde speelde bij de verkenning. Rutte beweerde dat hij het CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt niet heeft besproken met de verkenners, terwijl uit later vrijgegeven stukken bleek dat dit wel het geval was. De verdediging van Rutte leidde tot flinke frustratie bij zowel politieke opponenten als coalitiegenoten.

"Ik heb me te realiseren dat ik er alles aan moet doen om die irritatie te voorkomen en ervoor te zorgen dat ik doorvraag wat er speelt. Dat doe ik ook vaak, maar het is een paar keer niet goed gegaan", zei Rutte in Nieuwsuur.

Door de geklapte verkenning, waar Rutte een hoofdrol in speelde, moet de VVD-leider het vertrouwen van andere partijleiders zien terug te winnen. Zijn VVD werd bij de verkiezingen opnieuw veruit de grootste partij, maar de kabinetsformatie lijkt door de politieke crisis volledig vastgelopen. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over het verslag van informateur Herman Tjeenk Willink. Daarna moet worden gekeken met welke partijen een nieuw kabinet te vormen is.