Onderzoekers: nieuw middel voor ernstige zieke coronapatiënten

UTRECHT - Onderzoekers hebben een nieuw medicijn gevonden voor zeer zieke coronapatiënten op de intensive care. Het bestaande middel tocilizumab, dat onder meer wordt gebruikt bij reumatoïde artritis, blijkt de ligduur en de termijn dat mensen moeten worden beademd te verkorten. Ook heeft het invloed op het aantal sterfgevallen. Dat heeft onderzoek in 260 ziekenhuizen over de hele wereld aangetoond.

Het UMC Utrecht coördineert het Europese deel van de studie. De onderzoekers zijn razend enthousiast. Arts-microbioloog Marc Bonten spreekt van "echt goed nieuws" voor patiënten. "Juist voor de groep ernstig zieke mensen op de intensive care hebben we nog niet vaak meegemaakt dat een nieuwe behandeling bewezen effectief is. Daarom is dit ook echt een doorbraak", zegt hij. Bovendien kunnen patiënten het medicijn nu meteen al krijgen. Tocilizumab is in Nederland ruim voorhanden.

Het middel bestaat uit een eiwit dat het immuunsysteem tempert. "Wij denken dat patiënten met Covid-19 die op de intensive care komen niet zozeer nog ziek zijn van het virus zelf, maar van de overreactie van het immuunsysteem op het virus", verduidelijkt intensivist Lennie Derde van het UMC Utrecht.

Acht ziekenhuizen in Nederland nemen deel aan de wereldwijde studie. Het blijkt dat het middel "met een waarschijnlijkheid van 99,8 procent de uitkomst van de patiënt verbetert, vergeleken met patiënten die geen tocilizumab krijgen". Dat is de belangrijkste uitkomst van een eerste analyse van de gegevens. Alle data worden nu verder onderzocht. Bonten verwacht dat artsen hierop wachten voordat ze ernstig zieke ic-patiënten met Covid-19 gaan behandelen.

In september werd duidelijk dat ook de ontstekingsremmer hydrocortison werkt tegen Covid-19. Ook bij dit onderzoek is het UMC Utrecht betrokken. Bovendien toont een deelstudie aan dat lopinavir en ritanovir juist niet blijken te helpen.

Uit een onderzoek van het Zuyderland-ziekenhuis in Limburg kwam in juli naar voren dat tocilizumab ook kan helpen bij de behandeling van coronapatiënten bij wie het afweersysteem op hol is geslagen in de strijd tegen de coronabesmetting. Die proefpersonen kregen prednison, waar nodig in combinatie met tocilizumab. Het risico op overlijden nam af, net als de kans dat ze aan de beademing moesten. De kans dat ze herstelden nam juist toe, en dat herstel begon sneller.

Ook het medicijn dexamethason, een ontstekingsremmer, werkt goed voor coronapatiënten die zo ziek zijn dat ze aan de beademing moeten. Dexamethason wordt soms ook gebruikt in combinatie met het hepatitismedicijn remdesivir, maar hoe goed die combinatie werkt, is minder duidelijk.