Staatssecretaris Van Huffelen scherpt screening douaniers aan

DEN HAAG - Douaniers worden binnenkort strenger gecontroleerd. Mensen die naar een baan bij de douane solliciteren, kunnen een strengere screening verwachten, en douaniers die al in dienst zijn, moeten vaker controle ondergaan. Dat schrijft staatssecretaris Alexandra van Huffelen aan de Tweede Kamer.

In de Kamer is al langer discussie over de screening van douaniers. Vooral VVD en CDA vinden dat deze een stuk strikter moet. Van Huffelen treft een reeks maatregelen die "de douane in staat stellen om sneller risico's in beeld te hebben en daarop te acteren". De douane wordt al tijden geplaagd door corruptieschandalen. Afgelopen jaren werden zeker vier douaniers opgepakt wegens corruptie. Dat zorgt vaak ook voor een gevoel van onrust en onveiligheid op de werkvloer.

Sollicitanten moeten al een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aanvragen als ze bij de douane willen werken. De staatssecretaris wil ervoor zorgen dat zo'n VOG geweigerd kan worden op basis van politiegegevens. In het aanvraagproces wordt normaal gesproken gekeken of iemand in aanraking is gekomen met Justitie, en of dat problemen vormt voor de nieuwe baan. In veel gevallen is alleen een strafblad een mogelijke afwijzingsgrond, maar bij douaniers gaat dit ook gelden voor een aantekening uit een opsporingsonderzoek.

Continu screenen

Vervolgens moet worden gekeken of die aantekening de sollicitant ongeschikt maakt voor de functie. Dat versterkt de screening 'aan de poort'.

Maar ook als blijkt dat een douanier die al in dienst is in aanraking komt met justitie, komt dit binnenkort naar boven in de systemen van de douane. Bovendien worden werknemers straks eens in de zoveel jaar door middel van de VOG gecheckt. Van Huffelen heeft haast met het plan om douaniers continu te screenen. Via een bepaalde regeling, die in plaats van een anders tijdrovend proces komt, wil ze dit al vanaf midden 2021 regelen. Wel moet nog gekeken of het plan uit te voeren is, en komt er nog een advies van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens (AP) en de Raad van State (RvS).

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt had Van Huffelen ook opgeroepen haast te maken met het invoeren van een "kwetsbaarhedengesprek". In zo'n gesprek wordt bijvoorbeeld gevraagd naar de financiële situatie van een douanier. Het idee hierachter is dat iemand met geldproblemen gevoeliger kan zijn voor omkoping. Maar zo'n gesprek "grijpt in op de persoonlijke levenssfeer". Daarom wacht Van Huffelen op een advies van de AP. Bij de volgende wervingsronde gaat de douane wel extra goed kijken naar referenties van sollicitanten. Referenten zullen ook vaker om extra informatie worden gevraagd.