Na nacht doorhalen geen akkoord EU-top herstelfonds

BRUSSEL - De EU-leiders hebben na een nacht doorhalen nog geen akkoord bereikt over de meerjarenbegroting en het daaraan gekoppelde coronafonds. Volgens premier Mark Rutte was de top vannacht "heel erg dicht bij" een mislukking. "Het zag er een paar keer niet goed uit", zei hij na afloop. Er was een "moment dat ik dacht: het is over".

EU-president Charles Michel heeft de onderhandelingen geschorst. Hij wil maandagmiddag om 16.00 uur verdergaan en een nieuw compromisvoorstel presenteren. De toestand is nu "wat hoopvoller", zegt Rutte. "Er zit wel wat schot in de zaak is mijn indruk."

Volgens Rutte zijn de gesprekken nu zo ver opgeschoten dat er verder onderhandeld kan worden. Hij is tevreden met toezeggingen over de economische hervormingen die landen moeten doorvoeren om in aanmerking voor subsidies te komen en de controle daarop. Hij meent dat daarover "langzamerhand consensus ontstaat".

Dan "staat daar natuurlijk ook tegenover dat daar geld heen gaat", zei Rutte, al wilde hij niet zeggen met welk bedrag aan subsidies hij inmiddels zou kunnen leven. Er is sprake van dat het beoogde herstelfonds van 750 miljard euro wordt verlaagd tot 700 miljard, waarbij de helft uit subsidies, die niet hoeven worden terugbetaald, en de helft uit leningen zou bestaan. Het eerste voorstel ging nog uit van 500 miljard aan subsidies. Toen wilde Nederland nog helemaal niet van subsidies weten.

Emotionele oproep Michel

De emotionele oproep van Michel zondagavond na het diner aan de leiders om hun geschillen te overbruggen en "een onmogelijke opgave" te volbrengen heeft volgens Rutte wel geholpen. De bakken kritiek die de minister-president sinds het begin van de onderhandelingen vrijdagmorgen over zich heen heeft gekregen vanwege zijn onwrikbare houding "kunnen me niet zoveel schelen". "Ik ben hard aan het werk voor de belangen van de Nederlandse en Europese burger. Ik laat me niet afleiden door achtergrondgeruis. Dat neem ik maar even op de koop toe."

Door het slaapgebrek tijdens de marathontop liggen ongeduld en ergernis op de loer en schiet weleens een regeringsleider of staatshoofd uit zijn slof, vertelt Rutte. Maar "het zijn allemaal professionals. En als het een keer knalt, dan is dat allemaal niet zo erg."

Van onmin tussen de 'zuinige' landen met wie Nederland samen optrekt, zoals diplomaten fluisterden, is volgens Rutte geen sprake. Het viertal zou met de groeiende bijval van Finland juist naar "vierenhalf" zijn gegroeid.