Rutte zet deur op kier voor subsidies in herstelfonds

DEN HAAG - Premier Mark Rutte zet de deur op een kier voor subsidies uit het Europees herstelfonds dat landen moet helpen om de coronacrisis te overwinnen. Maar hij denkt dat het "heel lastig" wordt om een akkoord te bereiken over de "heel strakke voorwaarden" voor subsidies.

De leiders van de EU-landen komen vrijdag en zaterdag bijeen om het fonds en de meerjarenbegroting van de Europese Unie te bespreken. Rutte is "niet hoopvol" dat ze overeenstemming bereiken. De Tweede Kamer kwam dinsdag terug van het zomerreces om deze bijeenkomst te bespreken.

Om akkoord te gaan met subsidies moeten landen hervormingen overnemen die de Europese Commissie vorig jaar heeft voorgesteld, zei Rutte. Het gaat om aanpassingen van de arbeidsmarkt en van pensioenen. Daarnaast moet Nederland kunnen controleren dat de hervormingen worden uitgevoerd.

De Europese Commissie wil een fonds van 750 miljard euro om landen te helpen. Dat moet voor twee derde uit subsidies bestaan en een derde uit leningen. Rutte wil het liefst alleen leningen uit het fonds geven, maar snapt ook wel dat daardoor de staatsschuld oploopt van landen die al hoge schulden hebben.

Een meerderheid van de Kamer gaat akkoord met het herstelfonds. Wel verschillen de meningen over de invulling ervan. Een aantal partijen ziet er niets in. De PVV is tegen en diende daarom opnieuw een motie van wantrouwen in tegen Rutte. Maar die zal het niet halen. Andere partijen zoals de SP zien de noodzaak niet voor het fonds. Ook vindt de SP de omvang veel te groot.

Het kabinet kan wel leven met een voorgesteld compromis over het inhouden van Europees geld voor lidstaten die de rechtstaat uitkleden. Dat compromisvoorstel maakt het makkelijker voor landen om zo'n strafmaatregel te blokkeren. Maar Oost-Europese landen moeten wel onwaarschijnlijk veel onverwachte bondgenoten vinden om dat voor elkaar te krijgen, zegt Rutte.

Het voorstel is "niet fraai", maar een "acceptabele ondergrens". Maar als landen als Hongarije en Polen nog meer willen dan dit, zal Nederland zijn veto gebruiken. "Hier zakken we niet onder." Dat zijn veel andere Europese landen volgens Rutte met Nederland eens. De Kamer staat achter deze harde opstelling van het kabinet.

Partijen maken zich verder zorgen over de modernisering van de meerjarenbegroting. Ze willen dat er minder geld naar landbouw en ontwikkeling van arme regio's gaat. Ze willen ook meer geld voor innovatie. Volgens Rutte gebeurt dat laatste ook. Maar voor verdere daling van het landbouwbudget is geen steun in de EU.