Rekenkamer geeft Hoekstra standje: te veel uitgaven onrechtmatig

DEN HAAG - De Rijksoverheid heeft vorig jaar te veel euro's op onrechtmatige wijze uitgegeven, oordeelt de Algemene Rekenkamer. Dat komt onder meer door de aankoop van een aandelenbelang in Air France-KLM, waarover de Tweede Kamer niet van tevoren werd geraadpleegd.

De Rekenkamer controleert jaarlijks of belastinggeld doelmatig is besteed, en of over de uitgaven voldoende verantwoording is afgelegd aan de volksvertegenwoordiging. Daarbij geldt een "tolerantiegrens" van 1 procent, die vorig jaar is overschreden. Dat gebeurde voor het laatst in 2008, doordat toenmalig minister van Financiën Wouter Bos zonder parlementaire instemming vooraf miljarden uitgaf om Fortis en ABN AMRO te redden. De Rekenkamer zet net als toen een "kritische kanttekening" bij de goedkeuring van het financieel jaarverslag.

De tik op de vingers voor huidig minister Wopke Hoekstra is een serieuze zaak, vindt de Rekenkamer. "Het nakomen van gemaakte afspraken is geen vrijblijvende keuze, maar een voorwaarde voor een goed functionerende democratie. En die regels zijn niet alleen bedoeld voor de makkelijke momenten, maar ook voor crisistijd en crisismaatregelen."

Die waarschuwing geldt ook nadrukkelijk voor dit jaar, waarin heel veel belastinggeld wordt ingezet om te voorkomen dat de coronamaatregelen bedrijven omver trekken. "Parlement, let op uw saeck", roept de Rekenkamer op.

Hoekstra kocht in februari vorig jaar voor een kleine 750 miljoen euro aandelen Air France-KLM. Gezien het economisch belang van KLM wilde hij daarmee de Nederlandse invloed in de luchtvaartholding versterken. Het steekt sommige Kamerleden al langer dat de minister dat in het geheim deed. Ook de Rekenkamer is niet overtuigd door het argument dat het voornemen om de aandelen te kopen koersgevoelige informatie was.

Ook bij de vergoeding van netto 90 miljoen euro die minister Eric Wiebes (Economische Zaken) betaalde aan de NAM voor het eerder beëindigen van de gaswinning in Groningen, plaatste de Rekenkamer vraagtekens. Zij heeft bijvoorbeeld niet kunnen vaststellen of dat bedrag redelijk is bepaald, en waarvoor de minister nu precies heeft betaald.

Waar de overheid in 2018 moeite had het geld aan het rollen te krijgen, is dat in 2019 beter gelukt. Maar nu het extra geld wel is besteed, blijft volgens de Rekenkamer vaak onduidelijk of het doel ervan gehaald of in zicht is. Dat geldt onder meer voor de uitgaven om de werkdruk in het basisonderwijs te verlichten.