Welke gevolgen heeft het coronavirus voor uw logistieke contracten?!

Verschillende brancheorganisaties hebben al aangekondigd dat het coronavirus gevolgen heeft voor de tarieven voor zee- en luchtvrachttransport van en naar China. Wuhan en haar regio is logistiek gezien een belangrijke plek voor handel over spoor en zee in China. Nu dat gebied is afgesloten, gaat er geen goederenverkeer meer in of uit.

Omdat deze situatie langer aanhoudt dan eerst gedacht, zullen in Nederland straks de gevolgen voelbaar zijn. Logistieke dienstverleners willen de kosten die zij als gevolg van het virus extra moeten maken doorbelasten aan hun opdrachtgevers, de handels- en productiebedrijven. Kan dat zomaar?

Of dit zomaar kan is sterk afhankelijk van de afspraken die u heeft gemaakt. In het vervoer kennen we een uitgebreid stelsel van toeslagen. Voorbeelden daarvan zijn de dieseltoeslag, terminal toeslagen en de gevarentoeslag. Begin 2004 introduceerden veel transportbedrijven een dieselolietoeslag (DOT). De dieselprijs wijzigt met regelmaat en vormde een niet te beïnvloeden kostenpost binnen het transport.

Om deze stijgende kosten het hoofd te bieden is daarom de DOT in het leven geroepen. Deze toeslagen kan de logistieke dienstverlener veelal doorberekenen aan haar opdrachtgever, omdat partijen dit contractueel met elkaar hebben afgesproken. Over de toeslagen als gevolg van het coronavirus hebben partijen niets concreet afgesproken. Hoe dan te handelen.

Raamovereenkomst

Een raamovereenkomst is een afspraak tussen een logistiek dienstverlener en een opdrachtgever om een bepaald product voor een vaste looptijd voor een vooraf afgesproken prijs, en tegen vooraf afgesproken voorwaarden te (doen) vervoeren. Soms worden er ook minimum en/of maximum af te nemen aantallen afgesproken, die soms tegen gunstiger voorwaarden worden vervoerd. Het doel van een raamovereenkomst is niet de uitvoering van een opdracht, maar het vastleggen van de voorwaarden (waaronder bijvoorbeeld de prijs) voor de gedurende een bepaalde periode te plaatsen opdrachten.

Heeft u ook een dergelijke overeenkomst of afspraak gemaakt, dan is het maar zeer de vraag of de logistieke dienstverlener toeslagen als gevolg van het coronavirus kan doorberekenen aan de opdrachtgever. Ik zou menen van niet. Dit is anders als in algemene voorwaarden, en/of andere bepalingen die onderdeel uitmaken van de overeenkomst, is geregeld dat een extern risico als het coronavirus maakt dat de kostenstijgingen kunnen worden doorberekend aan de opdrachtgever. Onder Nederlands recht gaat het dan om onvoorziene omstandigheden.

Onvoorziene omstandigheden

In artikel 6:258 Burgerlijk Wetboek is geregeld de maatstaf dat de rechter slechts mag ingrijpen in de overeenkomst als ongewijzigde instandhouding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet mag worden verwacht door één van partijen. De rechter moet hierin terughoudend zijn, omdat de rechtszekerheid vereist dat als uitgangspunt heeft te gelden dat partijen gebonden zijn en blijven aan de door hen gesloten raamovereenkomst. Daarbij bepaalt het tweede lid van het artikel 6:258 BW, dat een wijziging of ontbinding van een overeenkomst niet wordt uitgesproken, voor zover de omstandigheden krachtens de aard van de overeenkomst of de in het verkeer geldende opvattingen voor rekening komen van de partij die zich erop beroept.

Rechters hebben in het verleden veelal geoordeeld dat de recessie en daarmee de stilval in bijvoorbeeld de transportsector – als er al sprake zou zijn van een onvoorziene omstandigheid – deze omstandigheid voor rekening komt van de partij zoals in de raamovereenkomst bepaald. Een beroep van een logistieke dienstverlener hierop, die de toeslagen als gevolg van het coronavirus wil doorberekenen, zal vermoedelijk dus niet snel slagen.

Losse contracten

Indien er altijd losse (vervoer-)overeenkomsten gesloten worden tussen de logistieke dienstverlener en de opdrachtgever dan kan de logistieke dienstverlener of een rederij gemakkelijk kosten, die zij extra moet maken als gevolg van het coronavirus, meenemen in haar prijsstelling aan de opdrachtgever. De opdrachtgever kan dan in eerste instantie weinig anders dan daarmee wel of niet akkoord gaan.

De prijsstijging weigeren is veelal geen optie, omdat in de meeste gevallen met de producent/ afnemer van het product afspraken zijn gemaakt wanneer de zaken opgehaald of geleverd moeten worden. Maar moet de opdrachtgever dan zomaar deze toeslag accepteren. Nee zou ik zeggen. Zolang de logistieke dienstverlener niet inzichtelijk kan maken, dat zij daadwerkelijk extra kosten moet maken om de producten te (doen) vervoeren is het raadzaam om in overleg te gaan.

Als de compensatie met een goede transparante onderbouwing wordt toegelicht en in overleg wordt vastgesteld dan zou in de praktijk de aanvullende toeslagen als gevolg van het coronavirus niet tot juridische discussies behoeven te leiden.

Advies

De praktijk is altijd weerbarstiger dan de theorie. In het verleden is wel aangetoond, dat met het doorberekenen van toeslagen door logistieke dienstverleners en rederijen niet altijd correct is gehandeld. Als er geen duidelijkheid wordt gegeven, ook niet na verzoek daartoe, welke concrete extra kosten gemaakt moeten worden, dan loont het al snel om (juridisch) advies in te winnen. Zoals hiervoor ook toegelicht kan de uitkomst zijn dat contractueel bezien deze extra kosten voor rekening dienen te blijven van de logistieke dienstverlener.

Heeft u vragen of wenst u advies dan kunt u altijd contact opnemen met ons kantoor, De Haan Advocaten en Notarissen.