ILT: onvoldoende zicht op verspreiding GenX via afval

DEN HAAG - De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) constateert dat er onvoldoende zicht is op de verspreiding van FRD (een van de GenX-stoffen) in afvalstromen. Dat staat in het ‘Vervolgonderzoek Afvalstromen Chemours 2019’ dat staatsecretaris Van Veldhoven vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Bij een onderzoek in 2018 trof de ILT de stof FRD aan bij afvalverwerker Suez Almelo. FRD kan schadelijk zijn voor mens en milieu. Het vervolgonderzoek richtte zich op de herkomst van de stof bij Suez Almelo. De ILT kon de bron niet achterhalen, omdat er in de keten te weinig wordt gemeten. De ILT signaleert dat het delen van informatie bij (potentieel) ‘zeer zorgwekkende stoffen’ (ZZS) gebrekkig is. Dit moet worden verbeterd door meer aandacht te hebben voor deze stoffen in de gehele keten; van grondstofproductie tot en met de afvalverwijdering.

Zeer zorgwerkkende stof

Sinds juni dit jaar heeft het Europese Chemicaliën Agentschap de stoffen die betrokken zijn bij de GenX-techniek, waaronder FRD, aangemerkt als ‘zeer zorgwekkende stof’. Dit zijn giftige stoffen die gevaarlijk zijn voor mens en milieu.

Verspreiding ongecontroleerd

De inspectie onderzocht onder meer bedrijven die afval hebben aangeleverd bij Suez en de transporteur van het afval. Daarbij is geen bron van de FRD besmetting gevonden. Omdat FRD wel steeds is gemeten bij Suez is ook het transport van en naar Suez onder de loep genomen. Gebruikte tankwagens voor afval transport kunnen een eerder opgedane FRD-besmetting doorgeven bij volgende transporten. In de praktijk gaat dit om veel ritten van en naar een groot aantal bedrijven op verschillende locaties waar niet wordt gemeten op FRD. Hierdoor kan de verspreiding ongecontroleerd en ongemerkt plaatsvinden.

Geen passende maatregelen bij kleine hoeveelheden

De wetgeving maakt het mogelijk dat bij het toelaten van een stof niet altijd alle eigenschapen bekend hoeven te zijn. Ook hoeven bedrijven alleen informatie te delen over de aanwezigheid van FRD vanaf een bepaalde concentratie in een product. Dat maakt dat er bij lagere concentraties vaak geen zicht is op de aanwezigheid van FRD en dus ook niet op de verspreiding in de keten. Terwijl bij lozingen of andere emissies wel degelijk veel lagere verplichtende normen van kracht zijn dan bij toelating. Gebruikers van FRD, afvalverwerkers, transporteurs en tankreinigers weten vaak niet dat ze met FRD werken. Omdat lang niet altijd bekend is of FRD in producten voorkomt en geen passende maatregelen genomen worden om verspreiding van deze ZZS te voorkomen of te beheersen, komt FRD dus in de leefomgeving terecht.

Geen overzicht bevoegd gezag

Ook het bevoegd gezag (provincies, gemeenten) heeft dus geen overzicht. Het voorkomen en beheersen van de verspreiding van deze ZZS kan alleen als alle partijen in de keten passende maatregelen kunnen nemen en dat ook doen.

Afvalsituatie Chemours

Het ILT- rapport beschrijft de huidige afvalsituatie van Chemours. In juni 2018 constateerde de ILT dat er ‘weinig tot geen aandacht is bij Chemours en de afvalketen voor de uitstoot van ‘GenX- stoffen’. Ten opzichte van 2018 is de afvalsituatie bij Chemours verbeterd mede als gevolg van handelen door het bevoegd gezag (DCMR). Chemours loost veel minder GenX dan in het verleden en moet nu beter inzicht geven in de afvalstromen. Ook bij de export van de te recyclen afvalstroom naar de VS, vragen de autoriteiten aldaar om meer informatie om het recyclingproces beter te kunnen beoordelen.