CNV Vakmensen: Werknemers maken zich zorgen over toenemende werkdruk

UTRECHT - Meer dan de helft van de Nederlanders (51 procent) heeft te maken met een toenemende werkdruk. Daarmee staat het onderwerp bovenaan het lijstje ‘zorgwekkende ontwikkelingen op de werkvloer’. Dat blijkt uit een breed, landelijk onderzoek onder ruim 2.000 werknemers door onderzoeksbureau Motivaction, in opdracht van CNV Vakmensen.

De toenemende werkdruk komt volgens de ondervraagden vooral doordat ze steeds meer werk met steeds minder mensen moeten doen. De vier meest genoemde redenen zijn: meer werk (36 procent), te weinig mensen (24 procent), te weinig tijd en hoge tijdsdruk (21 procent), te hoge eisen en verwachtingen (12 procent). Veel werknemers (45 procent) zeggen dan ook niet verbaasd te zijn dat zoveel collega’s overspannen raken of burnout-klachten ervaren.

Gevarenzone

“De toenemende werkdruk is een serieus probleem”, zegt Piet Fortuin, voorzitter van CNV Vakmensen, in een reactie op de uitkomsten uit het onderzoek. “We wonen in een land waar hard wordt gewerkt en veel van mensen wordt gevraagd. De arbeidsproductiviteit is hoog, wereldwijd zitten we in de top-10. De loyaliteit naar werkgever en collega’s is bovendien groot. Uit het onderzoek blijkt dat 44 procent van de werknemers het niet erg vindt om ook buiten werktijd te werken. Dat heeft iets moois, maar die hoge productiviteit en loyaliteit hebben wel een prijs. Te veel mensen zijn overwerkt of zitten in de gevarenzone.”

Risico op burn-out

De uitkomsten van het Motivaction-onderzoek passen in het beeld van de jaarlijkse Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). In 2008 schommelde het aantal mensen dat klachten heeft die kunnen leiden tot burn-out rond de 12 procent. In 2016 was dat rond de 14 procent en vorig jaar al ruim 17 procent. Vorig jaar kreeg 28 procent van de werknemers zoveel informatie op een werkdag te verstouwen, dat ze vaak of altijd moeite hadden om dit snel genoeg te verwerken. De toegenomen werkdruk heeft volgens Fortuin niet alleen te maken met de huidige krapte op de arbeidsmarkt. “Het zit hem ook in de manier waarop we met elkaar bezig zijn, targets die gehaald moeten worden, om de haverklap een reorganisatie, de veelheid aan regels, de continue bereikbaarheid, de overvloed aan informatie waar werknemers mee te dealen hebben. Werkdruk is een veelkoppig monster. En dat monster wordt groter.”

Volgende generatie

In het Motivaction-onderzoek kregen werknemers ook de vraag voorgelegd wat zij een volgende generatie zouden gunnen als het om werk gaat. Met stip op één staat een goede balans tussen werk en privé. Dit wordt door 48 procent van de ondervraagden genoemd. Daarnaast vinden ze vooral van belang: werk met voldoening, gelijke kansen voor iedereen en de zekerheid van een vast inkomen. “Interessant hoe werknemers over toekomstige generaties denken”, vindt Fortuin. “Want dat zegt ook iets over hoe mensen nu naar hun eigen werk kijken. Kennelijk vinden ze dat die werk-privébalans beter kan.”

Oplossingen

Oplossingen zijn er volgens Fortuin wel, maar dat vraagt inzet van zowel werkgevers als werknemers. “Werkgevers moeten ervoor zorgen dat ze een goed beeld hebben van de werkdruk in hun bedrijf of organisatie. En vervolgens de knelpunten ook echt aanpakken. Dat is in ieders belang; niemand wordt er beter van als werknemers vanwege hoge werkdruk minder gaan presteren of zelfs uitvallen.” Uit het Motivaction-onderzoek blijkt dat werknemers dat ook van hun werkgever verwachten: 70 procent wil graag dat hun werkgever de gezondheid van werknemers stimuleert.

Maar werknemers hebben zelf ook een verantwoordelijkheid, vindt Fortuin. “De vakantietijd is een goed moment om eens in de spiegel te kijken. Hoe ben ik bezig, waar liggen mijn grenzen, wat kan ik zelf doen om op een gezonde manier aan het werk te blijven? Een beetje werkdruk is prima, daar varen veel mensen wel bij. Maar wees alert op signalen die erop kunnen wijzen dat je teveel hooi op je vork neemt. En doe daar wat mee. Bespreek het met collega’s, onderneem actie.”

Inzet CNV Vakmensen

De toenemende werkdruk is voor de cao-onderhandelaars van CNV Vakmensen een veelbesproken thema, merkt Fortuin. “We kijken per bedrijf of sector waar het wringt en proberen daar concrete afspraken over te maken. Bijvoorbeeld meer invloed op roosters, meer regie over het eigen werk, beperking van overwerk, mogelijkheden voor scholing.”

Voor individuele werknemers biedt CNV Vakmensen de mogelijkheid van loopbaanbegeleiding via James Loopbaan. Vorig jaar maakten zo’n 2.000 werknemers hier gebruik van, en dat aantal stijgt. Voor veel werknemers is de werkdruk een van de aanleidingen voor een loopbaangesprek.