Meer dan 2,5 miljoen euro aan boetes van SZW voor transportbedrijven in 2018

DEN HAAG - Het gaat goed met de Nederlandse economie en de werkloosheid loopt terug. De keerzijde van deze ontwikkeling is  de groei van het aantal oneerlijke praktijken op de arbeidsmarkt. De Inspectie SZW zag in 2018 schijnconstructies en misstanden waarbij werkenden ernstig financieel werden benadeeld of zelfs uitgebuit. Dat blijkt uit het jaarverslag 2018 van de Inspectie SZW.

Het programma Transport en Logistiek was in 2018 vooral gericht op bevordering van de naleving in het internationaal vervoer over de weg en bij pakket- en koeriersdiensten. Uit risicoanalyses is gebleken dat in deze branches de grootste kans bestaat op oneerlijk werk.

In 2018 zijn in totaal 40 gemeenschappelijke inspecties uitgevoerd bij transport- en logistieke bedrijven. Daarbij zijn samen voor meer dan € 2,5 miljoen aan bestuurlijke boetes opgelegd, zes keer een last onder dwangsom opgelegd en zijn vier strafrechtelijke onderzoeken gestart.

De Inspectie treedt veel op met de ILT die medebevoegd is voor het toezicht op de Arbowet en de ATW. 58. Samen met de ILT is onderzoek gestart naar de mogelijkheden om te komen tot een gezamenlijk model waarmee ondernemingen in het goederenvervoer over de weg met een grotere kans op regelovertreding worden geselecteerd. Dit onderzoek wordt voortgezet.

In totaal heeft de Inspectie in 2018 45 zaken uitgevoerd. In 18 zaken bleken zaken niet op orde te zijn. In de helft ervan werden boetes opgelegd. Bij de resterende zaken was sprake van een faillissement of onvoldoende bewijslast. Daarnaast worden onderzoeksresultaten gedeeld met partners zoals de Belastingdienst, UWV en gemeenten. Zij kunnen op basis hiervan onder meer uitkeringen stopzetten/terugvorderen en boetes en naheffingen opleggen.

De Inspectie heeft eveneens samengewerkt met inspectiediensten in het buitenland. Gevolg hiervan is dat deze inspectiediensten separaat onderzoek zijn gestart naar buitenlandse bedrijven. Dit had onder meer betrekking op aanvullend onderzoek naar uitkeringsfraude, fiscaal onderzoek en onderzoek naar de arbeidsrechten van de gedetacheerde werknemer.

Filipijnse chauffeurs

Twee signalen over mogelijke arbeidsuitbuiting zijn intern aan de directie Opsporing van de Inspectie doorgegeven. Uit bijvoorbeeld een onderzoek, verricht door de Recherche van de Inspectie SZW, blijkt dat negen Filipijnse chauffeurs onder slechte omstandigheden hun werk moesten doen. Uit het onderzoek rijst het vermoeden dat de chauffeurs lange dagen maken, onvoldoende loon krijgen of er lang op moeten wachten, en feitelijk in hun cabine wonen. Bij het onderzoek is samengewerkt met de ILT.

Bij inspecties van pakket- en koeriersdiensten wordt regelmatig zwart werk geconstateerd. Er zijn signalen van mogelijke uitkeringsfraude doorgegeven aan het UWV en gemeenten. Signalen van mogelijk belasting- en premiefraude zijn gemeld bij de Belastingdienst. Dit heeft geleid tot het stopzetten en terugvorderen van uitkeringen.

Loonkosten vormen een groot deel van de totale kosten binnen de sector transport en logistiek. Om op loonkosten te besparen, worden allerlei constructies bedacht Aandachtspunten in het internationaal vervoer over de weg zijn postbusondernemingen. Dit soort ondernemingen zijn in het buitenland gevestigd en op papier worden de chauffeurs vanuit het buitenland aangestuurd. Feitelijk ligt de regie en het gezag echter bij de Nederlandse werkgever en is de buitenlandse onderneming grotendeels een lege huls. In zulke gevallen kan het (hogere) Nederlandse minimumloon van toepassing zijn.

Bewijzen dat sprake is van een postbusfirma en dat daadwerkelijke aansturing vanuit Nederland plaatsvindt, is een lastig en arbeidsintensief traject. Zo nodig wordt samengewerkt met Nederlandse en buitenlandse instanties om dit aan te tonen. Buitenlandse chauffeurs ontvangen vaak een buitenlands loon dat lager ligt dan de Nederlandse lonen. Door de onkostenvergoeding (daggeld), waar in de praktijk veel minder kosten tegenover staan, komt men uit op wettelijke minimumloon. 

Voor het uitlezen van de vastgelegde ritinformatie in de vrachtwagen werkt de Inspectie samen met de ILT. Voor het vaststellen van correcte beloning is veel onderzoek en medewerking van de chauffeurs zelf nodig.

Alle uitgevoerde onderzoeken zijn nader geanalyseerd op mogelijke (schijn)constructies en gehanteerde verdienmodellen. Met de ILT leidt dat tot verder onderzoek naar deze constructies. Met een aantal werkgevers zijn norm overdragende gesprekken gevoerd. Zo heeft na inspectie een bedrijf zijn proces zodanig aangepast dat voorkomen wordt dat mensen te werk worden gesteld die niet in Nederland mogen werken. Ook is bij een controle op een binnenvaartschip gebleken dat de rederij lessen heeft getrokken uit eerdere inspecties op andere schepen van diezelfde rederij.