Gastcolumn: Vrachtwagenchauffeurs speelbal Europese Unie

‘Europa in beweging’ is een pakket Europese maatregelen met als doel de transportsector te verbeteren. Dat klinkt veelbelovend. Eindelijk aandacht voor sociale rechtvaardigheid: Een gelijk loon voor gelijk werk en goede werkomstandigheden. Daar kan niemand tegen zijn. De Europese Commissie heeft in 2017 plannen gepresenteerd om hieraan te werken. Bijna twee jaar later rollen de Europarlementariërs over elkaar heen en kunnen er nauwelijks besluiten worden genomen.

Wat de SP betreft gaat dit alles de verkeerde kant op. Er is weinig aandacht voor de positie van werknemers, en vooral veel aandacht voor bedrijven die hun winsten willen maximaliseren. De rechten van chauffeurs moeten voorop staan en dat is nu niet het geval. Chauffeurs in goederen- en passagiersvervoer hebben onze steun nodig. Laat chauffeurs aan het woord en strijd in het Europees Parlement voor de bescherming van chauffeurs. Het intensiever aanpakken van frauduleuze praktijken draagt daar ook aan bij. Daar heb je geen nieuwe richtlijnen voor nodig, maar extra inspecteurs.

Drie plannen van het door de Commissie gepresenteerde pakket hebben nu al twee jaar lang de aandacht: rij- en rusttijden, detachering en cabotage. De Europese lidstaten hebben flink wat bijgeschaafd aan de commissievoorstellen en zijn in januari tot overeenstemming gekomen. Wij riepen toen samen met de vakbond: Beter geen deal dan een slechte deal. Maar er is een deal, eerlijk is eerlijk met best wat verbeteringen, maar niet genoeg. Wat betreft gelijk loon voor gelijk werk blijft het kwakkelen.

Zo lang het mogelijk is dat de ene chauffeur minder verdient dan de ander, is de werkgever voordeliger uit door iemand te laten rijden voor lagere kosten. Zolang dit het geval blijft vrees ik dat de wantoestanden die we dagelijks op de weg zien blijven voortbestaan. Natuurlijk het is mooi dat er goede overnachtingsmogelijkheden komen, betaald door de werkgever. Het is ook mooi dat een keer per vier weken terugkeer naar huis gegarandeerd wordt. Maar waar het om draait is toch dat mensen recht hebben op gelijk loon voor gelijk werk.

Met enquêtes onder chauffeurs, het steunen van acties en al vroeg de alarmbel luiden, hebben we stappen gemaakt. Maar er valt nog genoeg te doen. De detacheringsrichtlijn zet de deur open om concurrentie op lonen te laten voortbestaan. In het voorstel dat nu aan het parlement is voorgelegd worden grote groepen chauffeurs uitgezonderd. Motieven daarvoor: administratieve rompslomp voor werkgevers en het voorkomen van lege ritten die een extra aanslag op het milieu doen.

Legitiem, maar ook op een andere wijze te bereiken en niet over de rug van werknemers. Arbeidsvoorwaarden van werknemers worden nu als kostenpost gezien die de exorbitante winsten van grote transportondernemers drukt. De SP pleit voor werknemers boven winstmaximalisatie, dan zetten we een grote stap richting eerlijk transport.

De regels waar over gestemd gaat worden maken echt geen eind aan de wantoestanden. Feitelijk voldoet de huidige wetgeving al. Handhaving is het knelpunt waar we eigenlijk op moeten inzetten. Op handhaving en inspectie wordt in Nederland al jaren bezuinigd. Dat heeft de kansberekening waar malafide transportbedrijven mee werken tot een verdienmodel gemaakt. De pakkans is klein, de boetes laag, dus gaat men door met sjoemelen. Valse papieren, te zwaar beladen, tachograaffraude, uitbuiting van werknemers. Meer inspecteurs op de weg zijn nodig.

De markt de baas of de mens de baas, daar gaat het om. De kans is groot dat de uiteindelijke regels van de EU de situatie voor chauffeurs niet verbeteren. Het is belangrijk om de chauffeurs te steunen. Waardering voor het werk houdt in dat je mensen niet als kostenpost ziet maar als mens. De toekomst van transport is in beweging, waarbij wat mij betreft de mens centraal staat.

Arnout Hoekstra, SP-lijsttrekker voor het Europees Parlement