Vrachtwagenheffing: wel groenfonds, nog geen rekeningrijden voor iedereen

ZOETERMEER - Minister Van Nieuwenhuizen wil met TLN, VERN en evofenedex kijken of ze een vergroenings- en innovatiefonds voor wegtransport op kan zetten. Ze gaat echter niet in op de roep om de vachtwagenheffing te zien als opstap naar kilometerheffing voor iedereen.

​Woensdag voerde de Tweede Kamer een debat met Van Nieuwenhuizen over de vrachtwagenheffing, een kilometerheffing voor vrachtwagens in te voeren in 2023. Het ‘R-woord’ (rekeningrijden) blijft bij deze VVD-minister een verboden woord. Op het punt van de zogenoemde ‘accijnsderving’ (een reservering voor het ministerie van Financiën van 55 miljoen euro ter compensatie van een daling van de accijnsinkomsten door afname van het aantal gereden kilometers door vrachtwagens) wilde de minister geen toezeggingen doen.

Vergroenings- en innovatiefonds

TLN, evofenedex en VERN​ willen met een fonds waarborgen dat de netto-opbrengsten beschikbaar blijven voor verduurzaming en innovatie in de vervoerssector, ook in jaren dat de budgetten niet worden uitgeput. Zodat de betalers van de heffing in daaropvolgende jaren met nieuwe innovaties daarmee hun voordeel kunnen doen. Behalve de coalitiepartijen D66, CDA en ChristenUnie gaven ook GroenLinks, SGP en de Partij voor de Dieren hun steun aan dit idee. Minister Van Nieuwenhuizen deed de toezegging om samen met evofenedex, TLN en VERN voor de zomer de mogelijkheden voor een dergelijk fonds te onderzoeken en vroeg steun van de Tweede Kamer om dit ook bij het ministerie van Financiën voor elkaar te krijgen.

Directeur Jan Boeve van TLN is erg blij met deze toezeggingen van minister Van Nieuwenhuizen. "Dit is zeer goed nieuws, fijn dat de politiek ons voorstel overneemt. Met dat fonds weten we zeker dat de betalers van de heffing het geld kunnen gebruiken voor de nodige verduurzaming van het wegtransport, zoals afgesproken."

‘Robuustheid’ systeemtechnologie

Tweede Kamerlid Chris Stoffer van de ChristenUnie verzocht de minister ook de ‘robuustheid van het systeem’ mee te nemen in haar plannen, zodat het in de toekomst ook toepasbaar is voor andere categorieën weggebruikers. De minister zei echter stellig dat dit wat haar betreft geen deel uitmaakt van haar wetsontwerp.

"Dit is een forse tegenslag voor ons", stelt Machiel van der Kuijl, algemeen directeur van evofenedex. "Rekeningrijden voor alle weggebruikers is immers een belangrijk instrument dat wel bijdraagt aan het verminderen van files en de uitstoot van emissies. In de vervolggesprekken met de minister zullen wij blijven aandringen op duidelijkheid over de flexibiliteit van het systeem voor rekeningrijden. Dit moet voor de zomer duidelijk zijn."

Accijnsderving

In het debat lieten bijna alle partijen hun ongenoegen blijken over het in rekening brengen van gederfde accijnzen. CDA-Kamerlid Maurits von Martels vroeg of dit niet in strijd is met het regeerakkoord, waarin staat dat de opbrengsten worden teruggesluisd naar de vervoerssector. De minister zei echter dat zij de minister van Financiën er niet toe heeft kunnen bewegen de begrotingsregels aan te passen. Kamerlid Remco Dijkstra van de VVD vindt de zorgen hierover terecht. Hij vreest zelfs nog voor een hogere indexering van gederfde accijnsinkomsten achteraf. 

Wegen waar de heffing geldt

Diverse partijen van binnen en buiten de coalitie vroegen om een vrachtwagenheffing op alle wegen, maar de minister bleef bij haar standpunt dat dit de vervoerssector buitenproportioneel zou raken. Het betekent immers dat de opbrengsten enorm stijgen of dat het gemiddelde tarief lager wordt dan in de ons omliggende landen.

Klaas de Waardt, de voorzitter van VERN, is positief over het feit dat de minister op dit punt voet bij stuk houdt: "Het toevoegen van alle wegen zou een nog grotere lastenverzwaring zijn dan het bedrag dat we nu al jaarlijks voor onze kiezen krijgen. Financiën roomt nu jaarlijks in totaal 250-300 miljoen euro af, die zijn we definitief kwijt, naast de systeemkosten. Een aantal regio’s wil een heffing op alle wegen uit angst voor omrijden en overlast. Omrijden is op veel trajecten tijdrovend, oncomfortabel rijden en duurder, dus wij steunen de minister in haar benadering waarin centraal staat dat modelberekeningen laten zien waar omrijden zal toenemen."

TLN en evofenedex praten in alle regio’s mee over de vraag op welke wegen de heffing gaat gelden en alleen in heel specifieke gevallen wordt een provinciale weg toegevoegd. Voor de overige wegen geldt dat alleen een nulmeting en monitoring van de praktijk de juiste gegevens kunnen opleveren.