Bevestiging: zwaartekrachtgolven gevonden

WASHINGTON - Een groot raadsel van het heelal is opgelost. De mysterieuze zwaartekrachtgolven bestaan, zoals Albert Einstein honderd jaar geleden had voorspeld. Dat is donderdag bekendgemaakt.

Twee detectoren in de Verenigde Staten pikten op 14 september het signaal van een zwaartekrachtgolf op. Na doorrekenen bleek dat het geen meetfout of ruis was.

De golf is afkomstig van twee zwarte gaten, die 1,3 miljard jaar geleden zijn samengegaan. ,,Elk zwarte gat was ongeveer 150 kilometer in doorsnee, maar woog dertig keer zo veel als onze zon. Die zijn met de helft van de snelheid van het licht gebotst'', legde David Reitze van de detectoren uit.

Uit verdere metingen bleek dat het ene zwarte gat 36 keer zo veel woog als onze zon en het andere 29 keer. Toen ze samengingen, ontstond een zwart gat van 62 'zonnemassa's', minder dan ze bij elkaar wogen. Dat komt doordat drie zonnemassa's als energie werden weggeslingerd. ,,Een gigantische hoeveelheid'', aldus de onderzoekers. Bij de fusie kwam vijftig keer meer energie vrij dan alle sterren in het hele heelal bij elkaar produceren, becijferden ze.

Einstein opperde dat het heelal bestaat uit ruimte en tijd en dat die één geheel vormen. Dat noemde hij ruimtetijd. Die kan trillen. Daar zijn heftige gebeurtenissen voor nodig. Dan gaan de schokgolven het heelal door, als rimpelingen na een steen in een vijver.

Bij zo'n rimpeling rekt de ruimte iets uit of krimpt hij iets. Dat is nauwelijks meetbaar. Daardoor is het pas na honderd jaar gelukt met de meest geavanceerde laser-apparatuur. Toen de zwaartekrachtgolf langs trok, raakten de laserstralen een heel klein beetje verstoord.

Wetenschappers kunnen met zwaartekrachtgolven op een hele nieuwe manier naar het heelal kijken. Dan zien ze dingen die tot nu toe verborgen bleven, zoals objecten die geen licht uitstralen. ,,Tot nu toe waren we doof, maar nu kunnen we horen'', aldus Reitze. ,,We openen een raam naar het universum.''

Natuurkundigen uit Amsterdam en sterrenkundigen uit Nijmegen waren nauw betrokken bij het baanbrekende onderzoek.

Het is niet duidelijk of de ontdekkers dit jaar een Nobelprijs kunnen krijgen. De nominaties sloten op 1 februari. De Nobelprijswinnaars worden in oktober bekendgemaakt.