Oekraïne: Nederland had moeten praten met rebellen

AMSTERDAM - Oekraïne had het prima gevonden als Nederland in de eerste dagen na de MH17-ramp met rebellen had onderhandeld om snel toegang te krijgen tot het rampgebied. Nederland heeft contact met de rebellen juist altijd vermeden en was de laatste die op de rampplek aankwam. Dat meldt Nieuwsuur woensdagavond na gesprekken met Oekraïense hoofdrolspelers bij onderhandelingen na de ramp.

De Oekraïense minister van buitenlandse zaken Pavlo Klimkin zegt dat Kiev Nederland niet heeft gevraagd zich te onthouden van directe onderhandelingen met de rebellen in het oosten van Oekraïne, waar het vliegtuig deze zomer neerstortte. "Wij konden de Volksrepubliek Donetsk niet erkennen maar toegang tot de rampplek zeker stellen was geen politieke zaak: het was een morele verplichting."

Kolonel en leverwoordvoerder Andrey Lysenko vindt dat de Nederlandse regering alles had moeten doen om volledige informatie te krijgen. Maleisië, dat snel de zwarte dozen veilig kon stellen, onderhandelde wel direct met de rebellen. "Maleisië had inderdaad wel direct contact. Ze tekenden zelfs formele documenten met de Volksrepubliek Donetsk, maar die hadden helemaal geen politieke of wettelijke consequenties. Als het werkt vinden wij dat prima", aldus Klimkin.

Premier Mark Rutte (VVD) zei in september nog dat Nederland niet rechtstreeks onderhandelt met de rebellen. "Omdat we ze niet erkennen." Nederland is een staat, Oekraïne is een staat, dit deel van Oekraïne is in strijd met het internationaal recht door de rebellen betwist gebied, gaf de premier aan. "Wij erkennen het niet. En dat maakt het onmogelijk voor ons om rechtstreeks met de rebellen te onderhandelen."

Rutte stelde dat dit een internationaal politieke inschatting betrof. "Niet alleen van Nederland, maar zo werken wij in de wereld met elkaar. Als in Nederland een rebellenbeweging een deel van Gelderland zou hebben bezet, zou ik er ook grote moeite mee hebben als mijn Duitse of Franse collega met hen zou praten."

Bij oppositiepartijen in de Tweede Kamer roepen de uitspraken van de Oekraïners vragen op. "Het is zeer opvallend dat ook de bondgenoten in Kiev aangeven dat er in eerste dagen traag gehandeld is", zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Zijn D66-collega Sjoerd Sjoerdsma vraagt zich af of niet te veel via Kiev is gegaan.

GroenLinks-fractievoorzitter Bram van Ojik denkt dat het Nederland te lang vasthoudt aan de lijn die in de eerste weken is uitgezet. "Ook nu blijkt dat die ons misschien niet tot het eindresultaat brengt dat we zoeken."

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft in een reactie laten weten dat Oekraïne het wel degelijk onwenselijk vond dat Nederland met rebellen zou praten. Daarbij zou vanaf het eerste moment zijn besloten niet met de rebellen te praten omdat dat Nederland kwetsbaar en chantabel zou maken.

Ondertussen is ook Maleisië niet te spreken over de Nederlandse houding. Zo is er ergernis dat Nederland onlangs persoonlijke bezittingen van passagiers van de rampvlucht heeft opgehaald, zegt een woordvoerder van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE). Maleisië laat in een reactie weten hier inderdaad niet bij betrokken te zijn geweest.

Ook laat de ambassadeur van Maleisië in Nederland weten ondanks dat Maleisië daar herhaaldelijk op heeft aangedrongen niet betrokken is bij het gezamenlijke onderzoeksteam dat door Nederland wordt geleid. "En dat terwijl het om onze nationale luchtvaartmaatschappij gaat. We willen recht doen aan de slachtoffers die omkwamen bij de ramp, ook de 43 Maleisische." (Novum)