Exit uit rampgebied 'op elk moment'

DEN HAAG - Het ministerie van Defensie probeert ervoor te zorgen dat de Nederlanders in het rampgebied van vlucht MH17 in Oekraïne op 'elk moment' het terrein kunnen verlaten. Dat zei de commandant der strijdkrachten Tom Middendorp maandag tijdens de technische briefing in de Tweede Kamer over de repatriëringsmissie.

"We proberen dat een exit op ieder moment mogelijk is." Zo wordt iedere dag besloten of het verantwoord is voor de onderzoekers om de rampplek te betreden of niet. Defensie neemt deze taak over van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) Dick Schoof. "Als het fout gaat blijven ze zitten", zei Middendorp. Als het nog verder fout gaat, trekken ze zich verder terug.

Deze tactiek bewijst zich, zei Middendorp. "Als het te gevaarlijk is, ga je het gebied niet in. Dat is de beste beveiliging die we nu hebben." Tegelijk wordt wel nagedacht over 'eventualiteiten'. Dan gaat het om evacuaties wanneer de situatie omslaat, medische evacuaties of gijzelingen. Middendorp wilde daarover echter niet uitweiden.

Onderzoekers mogen zelf besluiten af te wijken van het advies, bijvoorbeeld als ze vinden dat de situatie toch te gevaarlijk wordt. Daarnaast is een arts en een aantal verpleegkundigen ingevlogen die eerste hulp kunnen bieden. Gewonden kunnen met ambulances worden afgevoerd naar een ziekenhuis in Donetsk. Ook staat er een militair vliegtuig met een chirurgisch team aan boord klaar voor het geval dat nodig is.

Middendorp verdedigde het kabinetsbesluit om de marechaussees niet te bewapenen. Onbewapende agenten zijn ook minder bedreigend en provoceren niet. "Ik besprak dat met een agent. Die zei: hoe minder ik bewapend ben, hoe veiliger ik mij voel", zei Middendorp daarover. "Bewapening an sich werkt provocerend."

Momenteel leggen Nederland en Oekraïne de juridische basis om de marechaussees alsnog te kunnen bewapenen met een handwapen. Maar Middendorp temperde de verwachtingen. Het geeft de mensen vooral een groter gevoel van veiligheid, maar het is niet noodzakelijk.

Volgens de hoogste militair draagt verder de aanwezigheid van internationale media bij aan de veiligheid. Dat werkt 'drempelverhogend' voor mensen die kwaad in de zin hebben.

De ongewapende marechaussees dragen in Oekraïne dragen gewoon hun blauwe uniform. Wel krijgen zij hesjes waarop duidelijk staat wat zij doen, namelijk het zoeken naar stoffelijke resten in het rampgebied van vlucht MH17. Ook houden zij helmen en scherfvesten bij de hand, zodat zij zich kunnen beschermen als de situatie escaleert. Premier Mark Rutte (PvdA) zei vrijdag in de Tweede Kamer dat de marechaussee desnoods burgerkleding zou dragen om niet te provoceren.

Het kabinet besloot zondag geen gewapende militairen naar het gebied te sturen om de rampplek veilig te stellen. Middendorp noemde de situatie 'heel fragiel'. Er is weliswaar een soort staakt-het-vuren rond de rampplek maar die wordt niet door iedereen altijd gerespecteerd. En daarbuiten wordt gewoon gevochten.

Het risico bestaat dat Nederland onderdeel zou worden van het conflict door gewapend in te grijpen, zei Middendorp het kabinet na. Bovendien zou het enkele weken duren voordat de missie zou kunnen worden uitgevoerd.

Het gebied waarover de wrakstukken liggen is groot, ongeveer 35 vierkante kilometer, met bossen, rivieren en meren. Het zoeken is niet eenvoudig. "Het zijn niet een paar weilanden die je onderzoekt. Het is echt een groot gebied", aldus Middendorp. (Novum)